24-30 sierpnia 1992 - Tam, gdzie zieleń spotyka się z błękitem". Cygańska Wioska Artystyczna.

24-30 sierpnia 1992 - Tam, gdzie zieleń spotyka się z błękitem". Cygańska Wioska Artystyczna.

"Pogranicze" wraz z redakcją pisma "Rrom P-o Drom" zorganizowało w dniach 24-30 sierpnia 1992 r. spotkanie "Tam, gdzie zieleń spotyka się z błękitem" - Cygańska Wioska Artystyczna". Jego uczestnikami byli - obok samych Romow - ludzie zainteresowani zbliżeniem się do ich świata, a poświęcone było głębszemu poznaniu cygańskiej kultury i historii.

Wykłady, warsztaty oraz prezentacje artystyczne prowadzone były w zdecydowanej większości przez samych Romów. Wśród uczestników z Polski i innych krajów byli animatorzy kultury, nauczyciele, działacze społeczni, artyści i dziennikarze.

Spotkanie składało się z dwóch części. Pierwsza miała miejsce w dniach 24-28 sierpnia we wsi Borki w Puszczy Knyszyńskiej. W dniu 24 sierpnia rozpoczęły się zajęcia w „Szkole romskiej”. Wykłady z historii i kultury Romów wygłaszali goście z Polski i z zagranicy. Adam Bartosz wygłosił wykłady: „O historii Romów w świecie” i „Tworzenie się świadomości narodowej Romów”, Stanisław Stankiewicz – „Tradycje i obyczaje Romów”, Harpal Kaur – „Pochodzenie języka romskiego i pokrewieństwo z językiem hindi oraz sanskrytem”, Marcel Cortiade – „Język romski – gramatyka, pisownia, język literacki”, Lew Czerenkow – „Historia Romów dawnego ZSRR i ich dialekty językowe”, Mozes Henschink – „Język Kalderari”, Andrzej Mirga – „Zagadnienia tożsamości i asymilacji Romów”. W dniu 28 sierpnia w ramach dyskusji z udziałem wykładowców nastąpiło podsumowanie „Szkoły romskiej”.

W tych dniach odbywały się również warsztaty artystyczne. Prowadzili je: Tamara Demeter, plastyczka i tancerka i Ogłu Sulejman, choreograf i tancerz, oboje z Moskwy – warsztat tańca, Sławko Demeter, kierownik artystyczny zespołu „Gilory” z Moskwy i moskiewski muzyk Fiodor Osinowski – warsztaty muzyki i tańca. Natomiast Julij Barańczuk, cygański artysta z Rosji, prowadził zajęcia plastyczne dla dzieci.

W ramach prezentacji kultury romskiej miały miejsce wystawa prac Julija Barańczuka, spotkanie z artystą i pokaz filmu o jego twórczości. Duże znaczenie miały też wieczorne spotkania przy ognisku z muzyką i tańcami z udziałem gości z Estonii, Rosji, Finlandii i Włoch.

Druga część Cygańskiej Wioski Artystycznej odbywała się w Sejnach w dniach 29-30 sierpnia. Złożyły się na nią: seminarium „Etos wędrowania w kulturze europejskiej”, projekcja filmu „Historia Cyganki” o poetce cygańskiej Papuszy, koncert zespołu „Gilory” z Moskwy i wystawa „Cygańskie szczęście” w Białej Synagodze poświęcona kulturze romskiej, na którą złożyły się zbiory z Muzeum Okręgowego w Tarnowie, prywatne zbiory Pawła Lechowskiego, Sławomira Staszaka oraz Bożeny Szroeder. Wystawione prace przedstawiały historię i kulturę Cyganów, opowiadały o ich wędrówkach, prezentowały stroje i wykonywane przez nich wyroby kowalskie i kotlarskie. Wernisaż wystawy odbył się 29 kwietnia o godz. 16.00. O 16.30 pokazano film Martina Slivki „Dzieci Wiatru” przedstawiający świat Romów, ich muzykę, tańce, magię, obyczaje i religię, ale też opowiadający o dyskryminacji Romów i problemie ich integracji ze środowiskiem.

Artykuły prasowe: 
"Prawdziwi Cyganie?", Kurier Podlaski 31.07.1992 
Tadeusz Kornaś, "Romano drom – cygańska droga", Gazeta Krakowska z września 1992 
Ewa Kubac, “Tam, gdzie zieleń spotyka sie z błękitem”, Gazeta Krakowska z września 1992 
"Tam, gdzie zieleń spotyka się z błękitem", Rrom p-o drom z września 1992 r. 
Barbara Hirsch, "Wędrowaliśmy długimi drogami", Gazeta Współczesna 11-13.09.1992

Przebieg spotkania 

Poniedziałek 24 sierpnia 

Przyjazd uczestników projektu do Białegostoku, śniadanie w redakcji “Rrom p-o Drom” w Białymstoku 

12.30 Wyjazd z Białegostoku do Borek, rozlokowanie uczestników 

13.30 Obiad 
18.00 Kolacja 

19.00 Wykład Adama Bartosza z pokazem slajdów “Historia Cyganów w Polsce i na świecie” 

21.00 Spotkanie przy ognisku 

Wtorek 25 sierpnia 

9.00 Śniadadnie 

10.00 Projekcja filmu Martina Slivki “Dzieci wiatru”, cz. I 

11.30 Wykład Adama Bartosza o narodowości cygańskiej, kongresach Cyganów i ich religii 

13.00 Obiad 

15.30 Warsztat muzyczny – prowadzi Sławko Demeter 

17.00 Warsztat tańca – prowadzą Tamara Demeter i Ogłu Sulejman 

18.30 Kolacja 

19.15 Projekcja filmu Martina Slivki “Dzieci wiatru”, cz. II 

21.00 Spotkanie przy ognisku 

Środa 26 sierpnia 

9.00 Śniadanie 

10.00 Projekcja filmu Martina Slivki “Dzieci wiatru”, cz. III 

11.30 Wykład Lwa Czerenkowa: Historia Romów dawnego ZSRR i ich dialekty językowe 

13.00 Obiad 

15.00 Wykład Stanisława Stankiewicza “Zwyczaje i obrzędy w taborze” 

17.00 Spotkanie muzyczne – warsztat pieśni 

18.30 Kolacja 

19.30 Warsztat tańca – prowadzą Tamara Demeter i Ogłu Sulejman 

21.00 Spotkanie przy ognisku 

Czwartek 27 sierpnia 

9.00 Śniadanie 

10.00 Pokaz filmu “Ślub” o Romach we Włoszech, prezentuje Sandro Mengali 

13.00 Obiad 

15.00 Wykład Lwa Mroza o pochodzeniu Cyganów 

16.30 Warsztat tańca – Tamara Demeter 
Warsztat pieśni – Władimir Boinko 

18.30 Kolacja 

20.00 Wernisaż wystawy prac plastycznych Ilji Barańczuka, spotkanie z artystą 

21.00 Ognisko, spotkanie z ludźmi z wioski 

Piątek 28 sierpnia 

9.00 Śniadanie 

10.00 Spotkanie z Ilją Barańczukiem, pokaz filmu wideo prezentującego jego twórczość rzeźbiarską, rozmowa z artystą 

11.30 Wykład Lecha Mroza 

13.00 Obiad 

14.30 Pokaz slajdów o pracy Muzeum w Tarnowie eksponującego stałą wystawę poświęconą Romom – prezentuje Adam Bartosz 

16.00 Kolejna część filmu “Dzieci wiatru” 
Zajęcia plastyczne dla grupy dzieci – prowadzenie Ilja Barańczuk 

17.00 Koncert moskiewskiego zespołu pieśni i tańca “Gilory” w Białymstoku 

18.00 Kolacja 

20.00 Ognisko pożegnalne 

Sobota 29 sierpnia 

8.00 Śniadanie 

9.00 Wyjazd uczestników do Sejn 

13.30 Obiad 

15.00 “Etos wędrowania w kulturze europejskiej” – seminarium (sala Ośrodka “Pogranicze”) 

18.30 Kolacja 

19.30 “Historia Cyganki” (opowieść o Papuszy) – projekcja filmu, spotkanie z reżyserem Georgy Kowalskim i dyskusja (kino “Polonez”) 

21.00 Koncert zespołu “Gilory” (Biała Synagoga) 

Niedziela 30 sierpnia 

8.30 Śniadanie 

11.00 Spotkanie podsumowujące projekt cygański 

13.00 Obiad