Żydzi w malarstwie Karola Kostura

Wystawa "Żydzi w malarstwie i rysunku Karola Kostura", nowatorskiego malarza naiwnego, jest próbą pokazania wizerunku miasteczek polskich, jakich już nie ma, w których pejzaż oraz w życie gospodarcze i kulturalne wpisana była społeczność żydowska. Artysta odtwarza w swoich obrazach ludzi i zdarzenia z minionych lat, jakie utrwaliły się w jego bujnej wyobraźni. Malarstwo Karola Kostura, jak trafnie zauważa Aleksander Jackowski, to "Świat jakby z oddali widziany, ludzie zajęci krzątaniem się, każdy z osobna, (...) gdzie artysta maluje to, co wie, a nie co widzi. Postaci z dalszego planu rysują się równie wyraźnie jak z bliskiego. Ale już wzrok nasz przeskakuje na przejmująco piękną scenę, w której Żydzi krążą dookoła synagogi, na horyzoncie rozczapierzone gałęzie drzew, akcentujące rytm symetrycznego układu kompozycji. Nie wiem, czy to tylko wiedza o tym, co się stało, ale w scenie tej czuje się ciszę śmierci - minionego czasu". 

Szczególną wymowę posiadają portrety zarówno te indywidualne, jak i grupowe - gwasze i obrazy olejne, niekiedy z krajobrazem lub detalem architektonicznym w tle. Na uwagę zasługują portrety: "Dawida Grasagruna", "Żyda w tałesie", "Cadyka z uczniami", "Rabina na krześle". Kostur chętnie maluje różne sceny rodzajowe stanowiące swoisty dokument etnologiczny i architektoniczny. To jakby zatrzymane w kadrze wydarzenia z odległej przeszłości, które zaskakują powtarzalnością formy i treści oraz podobieństwem licznie występujących tam postaci. Szczególnie dotyczy to cyklu "Synagogi". Ten swoisty teatr losu ludzkiego, w którym postaci patrzą prosto na nas i wydają się mówić o sprawach codziennych, a zarazem o ludzkiej egzystencji, przypomina prozę życia Szaja Ajzensztoka, tytułowego bohatera wiersza Jana Kasprowicza: 

Lat może dziesięć przesiedział 
Na nowotarskim szlabanie 
I czekał, zbierając myto, 
Na Pańskie zmiłowanie 
Pan będzie łaskaw dla niego, 
Pobłogosławi mu pracę, 
Pozwoli mu w Jeruzalem 
Zjeść wielkanocną macę. 

Do najciekawszych scen rodzajowych, oprócz licznych obrazów, akwarel i rysunków z cyklu "Synagogi", należą obrazy: Rynek nowotarski, Targ, Święto Rosz Ha Szan, Żydzi z Torą, Park. 

Karol Kostur urodził się w 1919 roku w Nowym Targu, zm. 2000 roku w Zbyszycach. Ukończył studia w Wyższej Szkole Ekonomicznej. Wystawiał prace w Nowym Targu, Krakowie, Berlinie i Londynie. W 1996 otrzymał pierwszą nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Malarskim im. Teofila Ociepki w Bydgoszczy. Prace eksponowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Miejskiego Ośrodka Kultury w Nowym Targu oraz z kolekcji Barbary i Stanisława Kojerów, Leszka Allerharda, Jerzego Mroczki, Antoniego Nowaka, Zdzisławy Stefanik.