Rodzice, widząc uzdolnionego chłopca w kierunku nauki, początkowo posłali go do szkoły parafialnej w Oniksztach, następnie na służbę w parafii, gdzie uczył się m.in. gry na klawikordzie, a potem - do dwuletniej szkoły kancelistów gminnych w Rumyszyszkach. Biografowie Baranowskiego podają, że jako uczeń szkoły kancelistów zaczął pisać swoje pierwsze wiersze. Z czasem szczególnie pod wpływem twórczości Juliusza Słowackiego, poezje jego stają się coraz dojrzalsze. Baranowski poszerza swoje zainteresowania o folklor litewski, zbierając baśnie, legendy i pieśni ludowe z litewska zwane "dainami". Dokładne poznanie "dainos" było ważne dla jego przyszłego pisarstwa i pracy naukowej. Były to utwory o różnorodnej tematyce, opiewały zajęcia gospodarcze, zwyczaje i obyczaje ludowe, obrzędy i wierzenia religijne.Przez cały ten czas Baranowski pisał po polsku. Po ukończeniu szkoły pracował na stanowisku pisarza gminnego kolejno w Wojnucie, Rosieniach, Surwiliszkach i w Sadach na Żmudzi. Czas ten zwany jest okresem twórczości polskiej Baranowskiego. Napisał wówczas około 90 utworów, lecz tylko niektóre z nich drukował w "Tece Wileńskiej".
Pracując w Sadach poznał polsko-litewską poetkę Karolinę Annę Proniewską. Ona to przede wszystkim pobudziła w nim świadomość narodową. Zachęciła do pisania wierszy w języku litewskim, a także do badań nad ludowymi pieśniami litewskimi. Przyjaźń z poetką miała decydujący wpływ na przyszłe życie Baranowskiego. Jej brat, ksiądz Otton Proniewski, pomógł mu zarówno opublikować wiersze, jak i wstąpić do seminarium duchownego.
Odtąd Baranauskas pisał, z wyjątkami, wyłącznie po litewsku. Ukończył Seminarium Duchowne w Worniach, będącym kuźnią przyszłej inteligencji litewskiej. Wiersze jego mówią o pięknie ojczystej ziemi, zawierają uczucia religijne, przedstawiają obrazy z przeszłości Litwy. Był pierwszym litewskim poetą romantycznym. Jego utwory noszą w sobie również treści narodowe, a także antycarskie.
W 1858 roku - po ukończeniu seminarium - rozpoczął studia w Akademii Duchownej w Petersburgu, które ukończył w 1862 roku ze stopniem magistra świętej teologii, po czym przyjął święcenia kapłańskie.
W dalszym ciągu pogłębiał swoje wiadomości z dziedziny teologii i języków na studiach w Monachium, w Rzymie i Louvain w Belgii.
Przez cały ten czas pisał. Ostatnim jego utworem poetyckim był wiersz "Czemu płacze me serduszko", napisany w Monachium, a będący suma przeżyć powstania styczniowego z dala od ojczyzny.
Jeszcze w seminarium rozpoczął Baranauskas swoją pracę naukową. Badał język litewski, żmudzkie i litewskie dialekty. W 1857 roku napisał pierwszą prace z tej dziedziny zatytułowaną: "O żmudzkim i litewskim języku". Największe rezultaty odniósł w lingwistyce porównawczej. Opracował również zasady litewskiej ortografii i jest twórcą gramatyki języka litewskiego. W 1875 roku wydał opracowaną przez siebie "Naukę języka litewskiego".
Po powrocie z Zachodniej Europy przez jakiś czas pracował w Petersburgu. Był tam m.in. bibliotekarzem w Akademii Duchownej i profesorem teologii pastoralnej, liturgii i śpiewu. Następnie pracował jako profesor w Seminarium Duchownym w Kownie, a od 1874 roku był jego inspektorem. W 1879 roku otrzymał godność kanonika kapituły żmudzkiej.
24 marca 1884 roku zaczął się następny okres w życiu poety jako biskupa. W tym dniu papież Leon XIII mianował ks. Antoniego Baranowskiego biskupem tytularnym Tespeńskim, sufraganem telszewskim, a 2 sierpnia - ordynariuszem diecezji sejneńskiej.
Będąc biskupem pracował naukowo w dziedzinie filozofii i matematyki. Zajmował sić też tłumaczeniem Pisma Świętego na język litewski. W tym czasie pisał również okazjonalne pieśni religijne po litewsku oraz opracował katechizm w tymże języku. Znany był z wygłaszanych długich wielogodzinnych kazań do wiernych. Był pierwszym poetą litewskim opowiadającym się przeciwko caratowi i wskazującym drogi programu odrodzenia Litwy.
Jednym z najcenniejszych utworów Baranowskiego jest poemat "Borek Oniksztyński", w brzmieniu litewskim Antanas Baranauskas - "Anykščių šilelis", napisany w latach 1858-1859. Jest on jednym z największych utworów w literaturze litewskiej.
Z naszą ziemią związany był biskup Baranowski przez 5 ostatnich lat swojego życia.
Zmarł 26 listopada 1902 roku. Pochowany został w Kaplicy Matki Bożej - ówczesnej katedry, a dzisiejszej bazyliki mniejszej w Sejnach.
Antanas Baranauskas - Antoni Baranowski
12 stycznia 2011 11:48
Uważany jest przez znawców literatury litewskiej i jej miłośników, za jednego z największych jej przedstawicieli. Urodził się w styczniu 1835 roku w Oniksztach, w powiecie wiłkomirskim guberni kowieńskiej, w litewskiej rodzinie włościańskiej o rodowodzie szlacheckim. Ojciec Antoniego był poborcą podatkowym, właścicielem 12-hektarowego gospodarstwa. Zamiłowanie do książek wyniósł z rodzinnego domu; z tego domu wyniósł też swoją głęboką religijność.