Pogranicze w Bhutanie - Krzysztof Czyżewski na himalajskich ścieżkach spotkania kultur

Pogranicze w Bhutanie - Krzysztof Czyżewski na himalajskich ścieżkach spotkania kultur

Na przełomie stycznia i lutego Krzysztof Czyżewski uczestniczył w niezwykłej podróży do klasztorów buddyjskich i ośrodków kultury w Bhutanie. Wraz z grupą dziesięciu amerykańskich pisarzy, w tym znanych poetów Barbary Ras i Kima Stafforda oraz Wendy Erd z Alaski, pojechał tam na zaproszenie Northwest Writing Institute oraz Stowarzyszenia Pisarzy Bhutanu. Stowarzyszenie to powstało zaledwie dwa lata wcześniej i jest dowodem na rodzące się w tym himalajskim królestwie zainteresowanie literaturą pisaną i dialogiem międzykulturowym.

Bhutan jest krajem ukrytym na południowych stokach i dolinach Himalajów, trudno dostępnym dla odwiedzających. O ile jeszcze mogą docierać tu turyści, choć w bardzo ograniczonej liczbie i za wysoką opłatą, o ile zdarzają się tutaj wizyty religijnych przedstawicieli buddyzmu, o tyle wymiana kulturowa ze światem praktycznie nie istnieje. A jest to kraj o fascynującej kulturze, prawdziwe pogranicze plemion, tradycji kulturowych, języków i religii. Obecnie Butan mądrze i z namysłem otwiera się na świat, a literatura stanowi awangardę na tym froncie. W ubiegłym roku miało miejsce pierwsze wydarzenie w tym duchu – kraj odwiedziła grupa pisarzy z sąsiedniej Indii. Spotkanie, w którym wziął udział Krzysztof Czyżewski, było pierwszym z udziałem pisarzy z Ameryki i Europy, i tym samym posiadającym wymiar historyczny.

W VAST (Volontary Artist's Studio) w stolicy kraju Thimpu miał miejsce warsztat dla blisko 40 młodych pisarzy. Gospodarzem innego spotkania z pisarzami i intelektualistami Bhutanu była Kunzang Choden, najbardziej znana pisarka z Bhutanu, autorka m. in. wydanej przez Penguin Books powieści The Circle of Karma. Spotkanie to miało miejsce w jej rodzinnej siedzibie Ogyen Choling, łączącej funkcje klasztoru buddyjskiego i centrum zarządzającego regionem doliny Tang w środkowym Bhutanie. Dzisiaj powstaje tu niezwykłe muzeum, a także rezydencja dla pisarzy. Inny celem podróży było najbardziej święte miejsce Bhutanu, zawieszony na czarnej skale liczącego osiemset metrów klifu klasztor buddyzmu tantryjskiego zwany „Tygrysie Gniazdo” (Taktsang).

Podczas podróży i sesji warsztatowych Krzysztof Czyżewski prowadził spotkania poświęcone twórczości Czesława Miłosza i dzielił się swoimi doświadczeniami w dziedzinie dialogu międzykulturowego. Oprócz pisarzy spotkał też liderów organizacji pozarządowych, artystów, nauczycieli i duchownych zainteresowanych działaniami kulturowymi na rzecz zmiany społecznej i ich upowszechnieniu w Bhutanie.