4-5 listopada 2011 - Miłosz and America: konferencja miłoszowska

4-5 listopada 2011 - Miłosz and America: konferencja miłoszowska

Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku, Instytut Książki i Beinecke Rare Book and Manuscript Library na uniwersytecie Yale odbyła się największa w historii wystawa dokumentów z archiwum Czesława Miłosza i związaną z tym wydarzeniem konferencję.

Od 28 października 2011 r. Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku, Instytut Książki i Beinecke Rare Book and Manuscript Library na uniwersytecie Yale odbywała się największa w historii wystawa dokumentów z archiwum Czesława Miłosza, zatytułowana Exile as Destiny: Czesław Miłosz and America oraz konferencja z udziałem poetów, naukowców i tłumaczy.

Jej tematem było amerykańskie dziedzictwo Miłosza i jego rola jako kulturowego łącznika między Polską i USA, a także w szerszym sensie, pomiędzy Europą i Ameryką. Podczas konferencji odbyły się pokazy dwóch rzadko wyświetlanych filmów dokumentalnych: Przyśnił mi się sen powrotu w reżyserii Andrzeja Miłosza oraz Czarodziejska Góra: Amerykański Portret Czesława Miłosza Marii Zmarz-Koczanowicz; a także klasycznej ekranizacji powieści Dolina Issy w reżyserii Tadeusza Konwickiego.

Poeci Tomas Venclova i Adam Zagajewski przeczytali jego wiersze i opowiedzieli o twórczości Miłosza w kontekście swojej osobistej znajomości z nim. Andrzej Franaszek (dziennikarz, eseista i autor monumentalnej książki Miłosz. Biografia, opublikowanej niedawno w Polsce i uhonorowanej nagrodą Fundacji im. Kościelskich) zaprezentował wyniki swoich badań nad skomplikowaną biografią poety. Wystąpili także liczni uczeni z Polski i USA, z których wielu znało Miłosza osobiście.

Byli wśród nich m.in.: znana tłumaczka literatury polskiej na angielski i wykładowczyni slawistyki na University of Michigan Bogdana Carpenter, prezes Fundacji Pogranicze Krzysztof Czyżewski; eseistka, publicystka, badaczka literatury oraz wykładowczyni Princeton University Irena Grudzińska-Gross; literaturoznawca Jerzy Jarzębski z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Marek Zaleski z Instytutu Badań Literackich PAN, a także pisarz, dziennikarz i wykładowca University of California Berkeley Mark Danner.

Tematami dyskusji były między innymi Zniewolony Umysł i analiza roli twórczości Miłosza w ocenie relacji między intelektualistami a ustrojem totalitarnym oraz refleksja nad politycznymi, historycznymi, religijnymi i literackimi aspektami jego pisarstwa.

Bożena Shallcross (specjalista od związków pomiędzy literaturą i sztukami wizualnymi) z University of Chicago oraz Sławomir Sierakowski (socjolog i krytyk, redaktor naczelny Krytyki Politycznej) zaprezentowali wyniki swoich badań nad archiwum Miłosza w Beinecke Library. Niektóre z omawianych przez nich dokumentów są częścią wystawy Exile as Destiny.

Tłumaczenie literatury – własnej i innych autorów – było wielką pasją Miłosza. Poeta dostrzegał, że za pośrednictwem przekładów własnych utworów, jest w stanie kształtować odbiór swojego wizerunku oraz sztuki i filozofii przez różnych czytelników. W jego odczuciu praca nad przekładem była zawsze wspólnym projektem twórcy i tłumacza, ale jednocześnie definiował siebie jako głównego autora przekładów własnych dzieł, innych uznając za doradców. Tłumacze, którzy ściśle współpracowali z Miłoszem – wśród nich Madeline G. Levine i Lillian Vallee – podzielą się z uczestnikami konferencji swoimi doświadczeniami z pracy z poetą i przybliżą jego dokonania jako tłumacza poezji z innych języków na polski.

Konferencja Czesław Miłosz and America była zorganizowana przez Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku we współpracy z Beinecke Rare Book and Manuscript Library na uniwersytecie Yale, Wydział Języków i Literatur Słowiańskich uniwersytetu Yale oraz Polski Instytut Książki.