Biografia Miłosza daje się czytać na kilka różnych sposobów: pomyślana jest jako przewodnik po życiu Miłosza, wszelako z dodaniem map jego umysłu i wyobraźni (obficie cytowanych fragmentów jego dzieła, a i komentarzy do jego twórczości), a także objaśnień na temat fauny i flory, jaką można znaleźć na planecie Miłosz. Jest więc także panoramiczną opowieścią o życiu w miejscu Europy i w czasie, które brytyjski historyk, Norman Davies, nazwał "bożym igrzyskiem" (God’s Playground). Oczywiście, główną postacią jest poeta, pokazany w całym skomplikowaniu, w jego wielkości, ale i z idiosynkrazjami i kompleksami. Pojawiają się też jego współcześni: paryski krewniak, ezoteryczny litewski dyplomata i poeta, Oskar Miłosz, Albert Camus, Albert Einstein, Mary McCarthy, Thomas Merton, Josif Brodsky i wiele innych postaci, polscy i niepolscy przyjaciele i przypadkowi znajomi, których życie sprzęgło się jakoś z jego życiem, bliscy mu literacko czy filozoficznie pisarze i myśliciele czy zgoła koledzy po piórze, żony i kochanki − co daje Franaszkowi nieraz asumpt do przywołania wielu barwnych anegdot, wielu kąśliwych i niekoniecznie sprawiedliwych ocen.
Pojawiają się miejsca z Miłoszowskiej geografii: rodzinne Szetejnie na Litwie, Wilno, Paryż połowy lat trzydziestych, Warszawa przedwojenna i doby nazistowskiej okupacji, powojenna Francja z pierwszych lat emigracji po decyzji o porzuceniu posady PRL-owskiego dyplomaty i wystąpieniu o azyl polityczny, Francja czasu współpracy Kongresem Wolności Kultury, i z paryską "Kulturą", centrum intelektualnym polskiej emigracji politycznej, Ameryka - ta z czasów waszyngtońskich w służbie PRL, ta z okresu kalifornijskiego, gdy nauczał na uniwersytecie w Berkeley, i ta nowojorska już z czasów jego literackich triumfów. Wreszcie Kraków, który niegdysiejszy autor "Zniewolonego umysłu" wybrał od 1992 roku na miejsce stałego pobytu. Znajdujemy tu wiele informacji i komentarzy do życiowych perypetii Miłosza, które budziły namiętności współczesnych: dawały asumpt do sporów, pomówień albo oskarżeń. Ale znajdziemy przede wszystkim ludzki, arcyludzki portet, przenikliwego intelektualisty i świadka epoki, jednego z najświetniejszych poetów XX wieku.
Marek Zaleski
Andrzej Franaszek (ur. 1971) literaturoznawca, krytyk literacki, zajmuje się twórczością współczesnych poetów polskich, m.in. Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta.