Jugosławia mon amour, Anna Dziewit, "Lampa", 9/2006

Jugosławia mon amour, Anna Dziewit, "Lampa", 9/2006

Krystaliczna sieć Mirko Kovaca to powieśc o latach 60 w Belgradzie. Wszyscy wielbiciele Gry w klasy Cortazara ale i miłośnicy filmów Kusturicy prawdopodobnie nie będą zachwyceni. Główny bohater książki jest takim cortazarowskim typem – niczym Horacio Oliveira i jego kompani błąka się po Paryżu, swoim fanatsmagorycznym Belgradzie, w poszukiwaniu podniet i zachwytu, zarabiając jako handlarz antykami, uprawiając wolną miłość i klepiąc słodką biedę, wśród podobnych sobie artystów, intelektualistów – nędzarzy i wyzwolonych kobiet. Z drugiej strony jednak Krystaliczna sieć to powieść, która mogła powstać jedynie na Bałkanach – jak u Kusturicy wszystkie namiętności rozbuchane są niemożliwe, miłość i śmierć stanowią jedną nierozerwalną całość, ekstaza to chleb powszedni, śmiech podczas pogrzebu i czarna rozpacz podczas wesel – jugosławiańska karuzela sprzeczności pędzli zawrotnym tempie.

Kovac pisze o komunistycznym piekle, kłamstwie władzy, poprzez rozmaite wątki pojawiające się w opowieściach i wspomnieniach bohaterów ukazuje złożoną i pełną wewnętrznych napięći konfliktów historię Jugosławii, która z opóźnionym zapłonem rozerwała na krwawe kawałki mozolnie spajaną przez Tito całość. Jugosławiańska “lekka” odmiana komunizmu u Kovaca jest takim samym oszustvem i złem jak każda inna – bo w tym samym stopniu odbiera człowiekowi godnośc i wolność, budując podwaliny pod bratobójcze wojny końca XX wieku. Powieść tego wybitnego pisarza napisana jest z wielkim kunsztem i dbałością o słowo. Kovac posiada wielki talent – potrafi pisać w sposób niezwykle sensualny, otwierając wyobraźnię czytelnika i wciągjąc go do swojego świata niemal całkowicie.

Książka piękna i ważna dla tych, którzy chcą lepiej zrozumieć genezę wojen w byłej Jugosławii. 

Anna Dziewit, “Lampa”, wrzesień 2006

Mirko Kovač Krystaliczna sieć, Sejny 2006, Fundacja Pogranicze.