Bajką w trzech częściach nazwał swój debiut fabularny Miłczo Manczewski, Macedończyk z rodziny muzułmańskiej, a od kilku lat nowojorczyk, reżyser, scenarzysta, nowelista i krytyk filmowy. Jego film, któremu weneckie jury przyznało Złotego Lwa, a młoda polska publiczność uznała za najlepszy film Warszawskiego Festiwalu Filmowego, z bajkami dla dzieci nie ma jednak nic wspólnego.
Tematem trzech przypowieści ("Słowa", "Twarze", "Obrazy"), kunsztownie połączonych ze sobą wspólnymi wątkami, jest bowiem przemoc i fanatyzm prowadzący do zbrodni, a miejscem akcji, obok Londynu, jest Macedonia, ziemia Macedończyków i Albańczyków, kraj na który Europa spogląda dziś z niepokojem, mając przed oczyma pokłosie niedawnych krwawych konfliktów na Bałkanach. Mnich prawosławny, dziewczyna muzułmanka, fotograf wracający po latach do kraju stają się ofiarami waśni etnicznych i religijnych, zapiekłej nienawiści, zadawnionych przesądów. "Nie zajmuję się psychicznymi urazami bohaterów wywołanymi wojną - mówił reżyser. - Interesują mnie konsekwencje ich wyborów, odpowiedzialność, jaką muszą ponosić za decyzje podejmowane w ekstremalnych warunkach". Tragizm owych wyborów zyskuje oprawę poetycką. Macedonia w oczach urodzonego w Skopje nowojorczyka jawi się niemal jako ziemia mistyczna, co podkreśla liryczna uroda pejzażu i symbole rozsiane w filmie. Manczewski nie pomija też roli mediów: dylematy etyczne fotografa, kronikarza krwawych konfliktów, odzwierciedlają rozterki filmowców, uczestników i świadków dramatów naszych czasów.
Grbavica
reżyseria i scenariusz: Jasmila Žbanić
zdjęcia: Christine A. Maier
muzyka: Enes Zlatar
czas trwania: 90 min.
Zdobywca Złotego Lwa, Nagrody Jury Ekumenicznego i Nagrody Pokojowej na 56. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie (2006). Debiut reżyserski Bośniaczki, hołd dla ofiar jugosłowiańskiej wojny, bezwzględne rozliczenie winowajców i próba odblokowania wojennych wspomnień, które pozwolą ludziom na Bałkanach dalej normalnie żyć.
Przejmująca opowieść o mieszkance Sarajeva - Esmie, która samotnie wychowuje ukochaną córkę, owoc gwałtu serbskiego żołnierza. Esma i jej córka mieszkają w Grbavicy, dzielnicy Sarajewa. Tu niegdyś mieścił się obóz jeniecki, teraz niemal wszystko przypomina o niedawnej wojnie; Grbavica jest jak niezabliźniona rana lub rozkopany grób. Esma na co dzień zmaga się z traumą przeszłości; jednym z jej elementów jest córka, owoc czetnickiego gwałtu. Banalne wydarzenie - wyjazd na szkolną wycieczkę, gdzie zniżki przysługują dzieciom bohaterów wojennych - wywołuje bolesne wspomnienia i staje się powodem wyznania, które zmieni życie Sary.
ZIEMIA NICZYJA
Reżyser:Danis Tanović,
czas: 89 min.2001 rok
Obsypany nagrodami debiut młodego bośniackiego reżysera Danisa Tanovicia. Bośnia, lato 1993 roku. Na otwartym polu są rozmieszczone naprzeciw siebie wojska Serbów i Bośniaków. Między nimi znajduje się obszar zwany "ziemią niczyją", a w nim okop. Przez przypadek trafiają do niego Bośniak i Serb. By ratować trzeciego żołnierza, muszą się sprzymierzyć.