„Jak zwykle”, bo dziesiątą rocznicę powstania też nam przyszło świętować z niejakim opóźnieniem. Wymyśliliśmy wtedy formułę „10+1”, która ma swoje uzasadnienie także w fakcie powstawania „Pogranicza” w przeciągu dwóch lat: Fundacja 1990, Ośrodek 1991. Tym razem to będzie „20+2”. Można by zatem powiedzieć, że jesteśmy konsekwentni i że od dawna to planowaliśmy. Nie byłaby to jednak do końca prawda. Opór w zespole przed pompą jubileuszowego ceremoniału jak zawsze był duży. Zwyciężyła potrzeba spotkania, wyrażana zarówno przez nas, członków „Pogranicza”, jak i osoby, z którymi współpracujemy na różnych frontach.
Wyraźnie odczuwamy dojrzewający czas kolejnego progu do przekroczenia, który mocno koresponduje z tym, co się wokół nas w świecie dzieje. Potrzebujemy nowej refleksji nas filozofią i praktyką dialogu i interkulturowości we współczesnym, dotkniętym kryzysem tożsamościowym i wspólnotowym społeczeństwie. Potrzebujemy nowego języka tej refleksji i nowych dla niej horyzontów. Wyraźnie dzisiaj widać, że to, co „lokalne” w naszych działaniach, w coraz mniejszym stopniu jest „marginalne” na obywatelskiej agorze. Zawsze wiedzieliśmy, że realnego mostu nie da się zbudować w globalnej przestrzeni, że warsztat jego budowniczego zakładać trzeba pomiędzy ludźmi, w konkretnym miejscu, na rzeczywistych brzegach rzeki. Skoro czujemy, że kultura na powrót powinna stać się materią integracyjną takich projektów jak wspólnota europejska czy Partnerstwo Wschodnie, czy rozwój wielokulturowych miast i regionów, to jak powinien wyglądać jej nowoczesny warsztat? A skoro, jak mówią nam filozofowie, nasze lokalne zmaganie się z globalnymi problemami stanowi obecnie największą szansę ich przezwyciężenia, to potrzebujemy nie tylko warsztatu praktyk, także odważnej, wybiegającej daleko poza horyzont własnego podwórka wizji.
Spotkanie „20+2, czyli co widać z pogranicza” planujemy rozpisać na „7 dni tworzenia”, od soboty 28 kwietnia do piątku 4 maja 2012 roku, dziejących się w Sejnach i Krasnogrudzie.
Po raz pierwszy w takim wymiarze pragniemy zaprosić innych to tego, aby mówili o „Pograniczu”, do współtworzenia refleksji i języka opisu naszych działań, ich perspektyw, zagrożeń, kontekstów i idei.
Spotkanie, jak zawsze u nas, będzie miało charakter międzynarodowy i interdyscyplinarny, gromadząc uczestników z różnych stron świata i różnych profesji. Im wszystkim, bardzo często związanym z nami współpracą, będziemy chcieli przedstawić naszych mistrzów, czyli osoby, które bądź bezpośrednio oddziałały na naszą pracę, bądź też reprezentują ważne, inspirujące nas tradycje duchowe, artystyczne czy społeczne. Tak więc każdy dzień wieńczyć będzie wieczorna „Biesiada z Mistrzem”, podczas której osobista opowieść łączyć się będzie z rozmową, a może także z pieśnią, muzyką, filmem…
Gospodarzami niektórych dni Spotkania będą poszczególne pracownie „Pogranicza”, które przygotują specjalny program prezentacji swojej pracy, do udziału w których zaproszą także swoich lokalnych partnerów i gości ze świata, których twórczość jest im bliska. Towarzyszyć temu będą spektakle teatralne, koncerty, pokazy filmowe, prezentacje książek i spotkania autorskie, wystawy, instalacje multimedialne.
Spotkanie „20+2” powinno być w naszym odczuciu spotkaniem „plus” również w tym sensie, że otwarte będzie ku przyszłości i temu, co się dopiero rodzi. Odbudowaliśmy Dwór Czesława Miłosza i 30 czerwca 2011 roku otworzyliśmy Międzynarodowe Centrum Dialogu w Krasnogrudzie, ale teraz dopiero gotowi będziemy z przedstawieniem konkretnych planów jego działania w przyszłości. Rodzą się nowe pracownie pracy organicznej w naszej „malej ojczyźnie”, nowe projekty na pograniczu polsko-litewskim i w Partnerstwie Wschodnim, w nową fazę wchodzi realizacja naszej „utopii edukacyjnej” w postaci Szkoły Pogranicza i kształcenia nowoczesnych „budowniczych mostów”, rodzą się nowe przedsięwzięcia w Europie i na innych pograniczach świata, w których twórczo uczestniczymy. Podczas Spotkania nie tylko chcemy o tych nowych ideach i przedsięwzięcia opowiedzieć, przedstawić twórców i instytucje współpracujące z nami, ale także zaprosić innych do współdziałania i uczynić z tych „7 dni tworzenia” platformę dialogu o możliwościach i perspektywach przyszłej współpracy.
Wstępny program wydarzenia dostępny jest TUTAJ.