Pieśń wewnętrzna Golijova ... Alex Ross ...
Słowo "Aidanamar" w języku arabskim oznacza fontannę łez. Jest to też nazwa słynnej studni położonej w pobliżu Granady w Hiszpanii, gdzie w 1936 roku żołnierze faszystowskiej falangi generała Franco zamordowali Federica Garcia Lorcę. Opera Osvaldo Golijova koncentruje się wokół tych wydarzeń. Główną bohaterką jest współpracownica Lorci, katalońska aktorka Margarita Xirgu. Historia zaczyna się w Urugwaju w 1969 roku, gdzie Xirgu przygotowuje się do głównej roli w przedstawieniu opartym na dramacie Garcii Lorci „Mariana Pineda”. W tym momencie atakują ją tragiczne wspomnienia, czy aby na pewno nie mogła nic zrobić w tragicznym momencie zabicia poety. Do samego końca prześladuje ją gorzki urok nieuchronnego przeznaczenia. Spektakl kończy się słowami, od których wszystko się zaczęło - częścią profetycznej ballady będącej głównym motywem „Mariany Pinedy":
„Jaki to smutny był dzień w Granadzie. / Płakały kamienie.”
Federico Garcia Lorca był może jednym z najbardziej muzykalnych poetów, był znany ze swego kunsztu pianistycznego i pracy kompozytorskiej. W poezji i dramatach dodawał wiele wskazówek mających pomóc w realizacji muzycznej słowa. W 1922 roku współpracował z kompozytorem Manuellem de Falla nad przedstawieniem jego cante jondo – pieśni wewnętrznej – jednej z podstawowych substancji flamenco. Lorca w ten sposób określał to słowem: „Melodia zaczyna wybrzmiewać, falująca, melodia bez końca, traci swój horyzont, ucieka się z naszych rąk i czujemy jak wymyka się nam podążając w kierunku wspólnych dążeń i nieskazitelnych, doskonałych namiętności”. Aidanamar podąża w tym kierunku. Osvaldo Golijov wspomina, że w młodości wczytywał się w Lorcę i traktował te słowa jako wyznacznik swego muzycznego ideału. Opera „Aidanamar" miała swoją premierę na festiwalu Tanlewood latem 2003 roku.
Osvaldo Golijov (ur. 5 grudnia 1960 r.) ...
Osvaldo Golijov wychował się w La Placie w Argentynie, w domu, w którym żywe były wschodnioeuropejskie tradycje żydowskie. Matka była nauczycielką gry na pianinie, ojciec był fizykiem, otaczało go brzmienie myzyki klasycznej oraz muzyka synagogalna i klezmerska. Golijov był zafascynowany Tango Nuevo Astora Piazzolli. W 1983 roku tuż po studiach w miejscowym konserwatorium, gdzie uczył się w klasie pianina i kompozycji pod opieką Gerardo Gandiniego, wyjeżdża do Izraela. Zatapia się w bogactwie i wielości brzmień Jerozolimy. W 1986 roku wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych, gdzie rozpoczyna swoją współpracę, która jest kontynuowana po dziś dzień, z kwartetami smyczkowymi, dziś już słynnymi St. Laurence i The Kronos Quartet. Początkowo była to dość luźna współpraca, która się przerodziła w dość trwałą zażyłość. Ukoronowaniem wspólnej drogi z kwartetem St. Lawrence było wydanie przez EMI w 2002 roku nominowanej później do nagrody Grammy słynnej kompozycji “Yiddishbuk”.
Do dnia dzisiejszego Kronos Quartet wydał trzy płyty z nagraniami kompozycji Osvaldo Golijova, "The dreams and Prayers of Izaak the Blind" przy wspaniałym udziale Davida Krakauera, "Caravan" i "Nuevo". Do wspólnych realizacji zapraszali też takie muzyczne znakomitości jak rumuńskich Cyganów z zespołu Taraf de Haidouks, meksykańską kapelę rockową Cafe Tacuba, wirtuoza tabli Zakira Hussaina i legendarnego kompozytora i gitarzystę argentyńskiego Gustavo Santaolallę, z którym później Golijov pracował przy okazji różnych muzycznych realizacji. Ostatnie siedem lat to zafascynowanie śpiewem Dawn Upshaw, na której głos specjanie Golijov komponuje "Three Songs for Soprano and Orchestra", operę "Aidanamar" oraz cykl pieśni "Ayre".
Wydanie w 2000 roku "Pasji Św. Marka" wywołała w świecie muzycznym prawdziwą burzę. Utwór został po raz pierwszy wykonany na European Music Festival, aby upamiętnić 250 rocznicę śmierci Jana Sebastiana Bacha. Utwór był wykonywany przez Scholę Cantorum z Caracas przy współudziale specjalnego zespołu zebranego na tę okazję przez Golijova i perkusitę Mikaela Ringquista nazwanego "Orquestra La Pasion", który dyrygowany był przez Marię Guinand. Płyta z nagraniem tego koncertu otrzymała w 2002 roku nagrodę Grammy. Przy realizacji opery "Ayre" Osvaldo Golijov złożył kolejny zespół wirtuozów "Andalucian Dogs", premierę wystawiono w Zankel Hall, rejestracji dokonała znakomita wytwórnia Deutsche Grammophon.
Osvaldo Golijov otrzymał wiele zleceń na kompozycje okolicznościowe od wielu znakomitych instytucji w Stanach Zjednoczonych i Europie, jest laureatem międzynarodowych nagród muzycznych m.in. stypendium Mac Arthura. Stale współpracuje z Robertem Spano i Atlanta Symphony, Boston Symphony, Los Angeles Philharmonic, dyrygentem Muguelem Harth-Bedoyą, wokalistką Lucianą Souzą, wiolonczelistami Mayą Beiser i Mattem Haimovitzem, perkusistą Jameyem Haddadem, Michaelem Ward-Bergemanem, Gonzalo Grauem, Liovą, Jeremim Flowerem, Davidem Krakauerem.
Osvaldo Golijov jest stałym współpracownikiem festiwali Spoleto USA Festival, "Music Alive" organizowanego przez Los Angeles Philharmonic, "Marlboro Music", "Ravinia" i wielu innych. Jest stałym kompozytorem Chicago Symphony. Razem ze śpiewaczką Dawn Upshaw będzie prowadził w Carnegie Hall warsztat edukacyjny zatytułowany "Jedwabny Szlak", Golijov jest także stałym wykładowcą College of the Holy Cross w Worcenter i konserwatorium w Bostonie. Przyszłe projekty to m.in. współpraca z Francisem Fordem Coppolą nad ścieżką do filmu "Youth without Youth", wspólne realizacje z kwartetami Kronos i St Lawrence. Wspólnie z wiolonczelistą Yo-Yo Ma będzie przygotowywał specjalny utwór, który będzie wykonany przez Symfonią Bostońską. W styczniu 2006 roku Lincoln Center przygotowuje festiwal muzyki Osvaldo Golijova, gdzie będą wykonane jego główne kompozycje, wytwórnia Deutsche Grammophon przygotowuje trzy kolejne płyty z jego muzyką. Kompozycje Osvaldo Golijova do dzisiaj wydawały największe wydawnictwa publikujące muzykę współczesną: Nonesuch, Sony Classical, Hanssler Classics, Naxos, Koch, and EMI. Mieszka w Nowym Jorku.
Październik 2006
Tłumaczenie i redakcja materiałów ze strony internetowej Osvaldo Golijova i wkładki do płyty "Ainadamar"
Michał Moniuszko