To zaszczytne wyróżnienie, jak możemy się teraz przekonać, nie trafiło w ręce Ferića przypadkowo, gdyż proza tego niepozornego chorwackiego nauczyciela gimnazjalnego (taki zawód na co dzień wykonuje Ferić) naprawdę robi wrażenie. Każde opowiadanie z tego zbioru zawiera w sobie jakąś zagadkę, każde zostało skonstruowane misternie i z humorem, a smaku dodają im jeszcze rozmaite gry z czytelnikiem, prowadzone przez najwyraźniej również znakomicie bawiącego się autora. Wszystko jest tutaj z jednej strony bardzo zwyczajne, codzienne, z drugiej natomiast nie sposób pozbyć się wrażenia aury niesamowitości otaczającej każdą z prezentowanych tu opowieści. Nie jest łatwo powiedzieć o czym Ferić tak naprawdę pisze. Za jego historiami, czy to o starszej kobiecie kochanej przez młodszego mężczyznę, czy o grabarzach bawiących się kosztem pracowników Instytutu Fizyki, czy o fałszerzach pieniędzy, pracujących w czasie drugiej wojny światowej pod groźbą szantażu na rzecz Trzeciej Rzeszy – czai się zawsze coś niedopowiedzianego, coś zmuszającego do zatrzymania się chociaż na moment i zastanowienia nad istotą świata i jego zjawiskami. „Pułapka na myszy Walta Disneya” to proza pozornie realistyczna, w istocie więcej wspólnego mająca z dokonaniami autorów takich jak Jorge Luis Borges, Milorad Pavić czy Michal Ajvaz niż jakimikolwiek innymi. Używając poręcznej formuły Witkacego rzec można, że tym, co wydaje się fascynować Zorana Ferića najbardziej jest migotliwe doświadczenie „dziwności istnienia”, a także tropienie absurdu, jaki skrywa się za naszymi, ludzkimi przyzwyczajeniami, utartymi opiniami, zwyczajami organizującymi nasze bycie. Podobno ten rewelacyjny zbiór Ferića od dawna czekał na swojego polskiego wydawcę. Dobrze się stało, że wreszcie znalazł go w Fundacji Pogranicze i że być może dzięki temu na tej jednej niedużej książeczce się nie skończy.
Jakub Winiarski
Zoran Ferić, „Pułapka na myszy Walta Disneya”. Przełożyli: Gordana Đurđev, Marta Korpanty, Anna Krukowska, Izabela Misiak, Jolanta Tarka, Anna Trela, Anna Załawska. Fundacja Pogranicze, Sejny 2007.