Obecnie w Białorusi obowiązują dwa nurty kultury. Pierwszy, oficjalny – postsowiecki – to bezpośrednia kontynuacja standardów, narracji i polityki sowieckiej. Wspierany przez rząd Białorusi, służy jedynie cementowaniu stagnacji i bierności w kulturze i społeczeństwie białoruskim. To zaś stwarza idealną sytuację pozwalającą na podtrzymanie w dobrej kondycji reżimu Łukaszenki. Ten postsowiecki nurt dominuje we wszystkich mediach białoruskich, skutecznie tłamsząc nurt niezależny, który, mimo tych wszystkich trudności, stara się rozwijać i być alternatywą.
Drugi nurt kultury białoruskiej wyraża reformatorskie i demokratyczne pragnienia społeczeństwa białoruskiego. To właśnie ta opcja, skutecznie tłamszona przez oficjalną politykę reżimową, potrzebuje wsparcia, aby mogła stać się realną przeciwwagą dla postsowieckiego, regresywnego betonu. Represjonowana przez władzę kultura niezależna w Białorusi nadal utrzymuje się przy życiu i ma ogromny potencjał i wpływ na procesy kulturowe i ruchy intelektualne.
"Raport o stanie kultury niezależnej i NGO w Białorusi" jest to pierwszy z serii 7 raportów diagnozujących i prezentujących kulturę niezależną i NGO krajów Partnerstwa Wschodniego i Rosji, przygotowywanych w ramach projektu "Raport o stanie kultury niezależnej i NGO w krajach Partnerstwa Wschodniego i w Rosji". Powstał on, jako numer specjalny miesięcznika "Kultura Enter".
Raport jest przekrojową prezentacją, analizą i diagnozą tych sektorów w Białorusi (kultura niezależna i NGO), z którymi realna i partnerska współpraca jest możliwa.
W raporcie znawcy tematu diagnozują sytuację dualizmu obecnego w Białorusi - funkcjonowania kultury niezależnej obok lub w opozycji do kultury państwowej oraz administracji państwowej, nieopodal której próbują działać organizacje pozarządowe. W raporcie diagnozowane są takie tematy jak: sytuacja rynku wydawniczego i literatury, sytuacja teatru, kina, sceny muzycznej, sztuki jako takiej i infrastruktury kultury, sytuacja języka białoruskiego, praw człowieka, edukacji czy otoczenia prawnego w jakim funkcjonują NGO.
"Raport o stanie kultury niezależnej i NGO w Białorusi" powstał po to, aby ułatwić pracę i dostarczyć rzetelnej wiedzy wszystkim, którzy interesują się współpracą z krajami wschodnimi. Jest to swoisty przewodnik po sektorze kultury niezależnej i NGO, na który złożyły się artykuły, analizy i wywiady wybitnych ekspertów i praktyków z tych sektorów. Wśród autorów raportu znaleźli się m.in. Lawon Barszczeuski, Mariusz Maszkiewicz, Uładzimir Mackiewicz, Artur Klinau, Andrej Rasiński, Walancina Kisialowa, Ihar Łohwinau, Lawon Wolski, Jauhieni Kałmykau, Andrej Kudzinienka, Andrej Dureika, Wacław Areszka, Aleś Bialacki, Wolha Szparaha i Żanna Litwina. Autorzy w przeważającej większości są Białorusinami, którzy podjęli próbę odpowiedzi na trzy pytania: jak jest?, czego od siebie oczekujemy?, jak możemy to osiągnąć? Próba odpowiedzi na te pytania ma w przystępny i zrozumiały sposób przybliżyć w jakimś stopniu Europie Zachodniej często niezrozumiałą i odrzucaną narrację białoruską.
Projekt jest współfinansowany przez Ministra Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w ramach cyklicznego programu Promocja wiedzy o Polsce.