2010 - In Memoriam

VI – Ukazały się opracowania Agnieszki Kosińskiej [przy współpracy Jacka Błacha i Kamila Kasperka]: Czesław Miłosz: bibliografia druków zwartych, Kraków – Warszawa: Krakowska Akademia im. Frycza Modrzewskiego i Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską, 2009. Autorka w kalendarium uwzględnia związki przed i powojenne Miłoszów z Suwałkami i Suwalszczyzną.

6 VII – Wmurowano kamień węgielny pod budowę Międzynarodowego Centrum Dialogu poprzez rekonstrukcję i rewitalizację zespołu dworskiego oraz parku w Krasnogrudzie. W uroczystości wzięło udział wielu gości. W akcie erekcyjnym, który podpisali Krzysztof Czyżewski, prezes Fundacji Pogranicze oraz członkowie jej zarządu: Małgorzata Sporek-Czyżewska, Wojciech Szroeder i Bożena Szroeder, napisano m.in.: „Działo się to w Rzeczypospolitej Polskiej w dworze Krasnogruda, gmina Sejny, we wtorek szóstego lipca Roku Pańskiego dwa tysiące dziesiątego, o godzinie 13.00, w dziewięćdziesiątą dziewiątą rocznicę urodzin Czesława Miłosza (30 czerwca), na dzień po tym jak Prezydentem RP został Pan Bronisław Komorowski i na rok przed tym, jak Polska, po raz pierwszy w historii obejmie przewodnictwo w Unii Europejskiej (1 lipca 2011)”.

14–15 VIII – W szóstą rocznicę śmierci CM do Sejn i Krasnogrudy przybyli pisarze (m.in.: Paweł Huelle, Tomasz Różycki, Adam Zagajewski), historycy literatury (m.in.: Irena Grudzińska-Gross, Joanna Zach, Marek Zaleski), redaktorzy (m.in.: Barbara Toruńczyk, Jerzy Illg, Piotr Kłoczowski), czytelnicy poezji, mieszkańcy regionu, by jak co roku dzielić się refleksją o życiu i dziele poety. Tradycyjnie po mszy w intencji autora Ocalenia, w językach polskim i litewskim odprawionej w kościele w Żegarach, uczestnicy uroczystości „Pamiętanie Miłosza” spotkali się w godzinach wieczornych przed gankiem odbudowywanego krasnogrudzkiego dworu. Przed południem odbył się w Białej Synagodze w Sejnach sympozjon pn. Czyj jest Miłosz? Następnego dnia (15 VIII) zorganizowano dyskusję, której przewodniczył Grzegorz Gauden (dyrektor Instytutu Książki) poświęconą setnej rocznicy urodzin noblisty i projektowi Rok Miłosza 2011.

8 IX – W Domu Pogranicza w Sejnach otwarto wystawę fotografii Jana Tadeusza Skłodowskiego „Litewskim szlakiem Giedroyciów i Czesława Miłosza”.

IX – W „Zeszytach Literackich” (nr 111) Paweł Huelle opublikował wiersz Krasnogruda

Gdy schodziłem w dół, do jeziora, słyszałem
Dźwięk miedzianych trąbek i buczenie trzmiela.
Słońce. Słońce. A pod nim obłoki.
Sierpień. I była niedziela.

Dwór w zieleni pokrzyw.
Łopian. Lebioda. Pokrzyk Belladonna.
Kościółek litewski. Droga bita żwirem.
Wioska starowierców. Wileńska madonna.

I brzmiały naraz różne głosy.
Kobiety. Dzieci. Mężczyźni. I księża.
Także Poeta czytał z ganku wiersz
O miłości, co wszystko zwycięża.

Przeklęte niech będą słowa – „popiół”, „zapomnienie”
Tak jak „nicość” i „pustka” – śpiewali chasydzi
Wirując na klepisku. Jaśniała gwiazda Wenus.
Pachniało zboże Wszyscy byli żywi.

Gdy wracałem szosą do domu, widziałem
Nad łąką bociany i klucze żurawi.
Świerszcze. Świerszcze. Nad nimi obłoki.
Sierpień. I Mesjasz, który nikogo nie zbawi.

6 X – Sejm RP przyjął uchwałę o ustanowieniu roku 2011 Rokiem Czesława Miłosza. Rocznica ta została wpisana do kalendarza UNESCO i obchodzona będzie m.in. na Litwie, w USA, we Francji, w Chinach, Indiach i wielu innych krajach. Na Suwalszczyźnie największym wydarzeniem będzie otwarcie w Krasnogrudzie Międzynarodowego Centrum Dialogu.

18 X – W siedzibie UNESCO w Paryżu odbył się wernisaż wystawy „LIMES – PONTES – AGORA: opowieść o nowym pograniczu Europy w ośmiu odsłonach”, poświęconej polskim tradycjom dialogu międzykulturowego, ich kontynuacji po przełomie 1989 roku oraz przyszłościowej wizji praktykowania dialogu na nowych pograniczach Europy. Ekspozycję przygotowały Fundacja Pogranicze i Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”. Tytuł wystawy nawiązuje do trzech motywów przewodnich, na których opiera się zarówno warstwa tekstowo-opisowa wystawy (scen. Krzysztof Czyżewski), jak i jej warstwa konstrukcyjno-wizualna (proj. Wiesław Szumiński). „Limes” to granice, które z jednej strony są źródłem podziału i wykluczenia, konfliktów i izolacji, z drugiej natomiast stanowią o tożsamości i trwałości zróżnicowania, w tym również kulturowego. „Pontes” odnosi się do mostów, które jako pierwsze padają ofiarą konfliktów, lęków przed obcością, kryzysu wielokulturowości. Jednocześnie symbolizują tożsamość otwartą, pograniczną, integracyjną, której częścią immanentną jest druga strona, przekroczenie. Wreszcie symbol ten odwołuje się do kształtowania kompetencji międzykulturowej, do nowoczesnego rzemiosła budowania mostów. „Agora” symbolizuje przestrzeń współistnienia, etos obywatelski, matrycę integracyjną, która pozwala ludziom różnych języków, kultur, pokoleń, światopoglądów żyć razem, w obrębie jednej wspólnoty. Ekspozycja zbudowana jest z ośmiu stacji/osłon: Pogranicze – etos i tradycja, Pogranicze – mapa, Pogranicze – Atlantyda, Czesław Miłosz – wygnaniec i powracający, Spotkanie 1989 – poeta i praktycy kultury czynnej, Ośrodek POGRANICZE – pamięć, edukacja, współistnienie, Budowniczowie mostów – laboratoria praktyk międzykulturowych, Międzynarodowe Centrum Dialogu i Prowincja Pedagogiczna. Wystawa była prezentowana jedynie do 22 X, następnie została przeniesiona do Białej Synagogi w Sejnach.

XI – Wiesław Szumiński, artysta malarz i grafik zamieszkały w Suwałkach, wykonał 9 ilustracji (technika mieszana, 59,5 x 45,5 cm) do poematu Czesława Miłosza Orfeusz i Eurydyka, których reprodukcje wraz z tekstem wydał własnym nakładem w liczbie 20 egzemplarzy. Premiera wystawy odbyła się 23 III 2011 roku w Muzeum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach.

XII – Muzeum Okręgowe w Suwałkach wydało ze środków Urzędu Miasta stojący kalendarz Rok Miłosza (oprac. Zbigniew Fałtynowicz, proj. graf. Stanisław J. Woś), w którym wykorzystano fotografie wykonane podczas pięciokrotnych pobytów poety na Suwalszczyźnie w latach 1989–1997 oraz fragmenty wypowiedzi noblisty.