Treść folderu stanowić będzie abecadło w formie elementarza z pojęciami dotyczącymi każdej kategorii - Cyganie/Romowie, Litwini, Polacy, Rosjanie staroobrzędowcy, Żydzi.
Przykładowe pojęcia:
ABECADŁO SEJNEŃSKIE
A
Agata – jest patronką Sejn, chroniącą mieszkańców od pożarów. Na placu przed bazyliką mieści się kaplica św. Agaty. Wewnątrz znajduje się obraz patronki z połowy XVIII wieku, a na dachu figura świętej wykonana w drewnie lipowym w 1828 roku. Kute ogrodzenie kaplicy zostało wykonane przez miejscowych rzemieślników w1904 roku. Kapliczka szczęśliwie przetrwała pożar, który w czasie II wojny światowej pochłonął znaczną część miasta.
Sejny wielokrotnie dotykały pożary, najwięcej było ich w drugiej połowie XVIII wieku. Aby więc ogień nie zniszczył miasta stanęła murowana kapliczka Św. Agaty, patronki ognia. Pobudowana została przez braci dominikanów, a sfinansowana przez „pobożny lud”.
Aušra – czasopismo, dwutygodnik wydawany w języku litewskim. Pierwszy numer ukazał się w 1960 roku. W czasopiśmie zamieszcza się artykuły dotyczące spraw litewskiej społeczności Suwalszczyzny, historii, kultury i tradycji Litwy oraz opisuje się aktualne wydarzenia i historie z życia mieszkańców.
Aušrelė – miesięcznik dla dzieci wydawany w języku litewskim. Dzieci go współtworzą, np. piszą wiersze, opowiadania, publikują swoje prace plastyczne. Miesięcznik kolportowany jest w szkołach i przedszkolach.
B
Baranowski Antoni (lit. Baranauskas Antanas), (1835 - 1902), - litewski duchowny rzymskokatolicki, poeta (pisał wiersze w języku polskim i litewskim), językoznawca, biskup diecezjalny sejneński w latach 1897–1902. Będąc biskupem pracował naukowo w dziedzinie filozofii i matematyki. Zajmował się też tłumaczeniem Pisma Świętego na język litewski. W tym czasie pisał również okazjonalne pieśni religijne po litewsku oraz opracował katechizm w tymże języku. Był pierwszym poetą litewskim opowiadającym się przeciwko caratowi i wskazującym drogi programu odrodzenia Litwy. Z ziemią sejneńską był związany przez 5 ostatnich lat swojego życia. Zmarł 26 listopada 1902 roku. Jednym z najcenniejszych utworów Baranowskiego jest poemat "Borek Oniksztyński"(lit. "Anykščiu šilelis").
Dowiedziałam się, że biskup Antonii Baranowski dążył do pojednania między Polakami i Litwinami. Na co dzień posługiwał się dobrze dwoma językami: polskim i litewskim. Często rozstrzygał nieporozumienia między Litwinami i Polakami. Pochowany został w Kaplicy Matki Bożej dzisiejszej Bazyliki Mniejszej w Sejnach. Jego pomnik postawiono w pobliżu bazyliki, a tablica pamiątkowa poświęcona poecie znajduje się przy Pałacu Biskupim w Sejnach, w którym kiedyś mieszkał. Zuzanna S. VIc
Na zajęciach widzieliśmy portret Antanasa Baranauskasa w stroju biskupim, czytaliśmy też fragmenty jego pięknego poematu "Borek Oniksztyński".
Gdyby chcieć obliczyć, ile kroków miał biskup z domu, w którym mieszkał, do ówczesnej katedry, to naliczyłoby się ich 420.
Babiniec – miejsce w synagodze zwykle nad salą główną lub w przybudówce obok niej, przeznaczone dla kobiet, chcących uczestniczyć w nabożeństwie. W sejneńskiej synagodze babiniec prawdopodobnie znajdował się w rogu, po lewej stronie.
Bania (bajnia) –budowane przez staroobrzędowców łaźnie parowe z piecem, gdzie mocno nagrzane kamienie są polewane wodą. W bani ciało chłoszcze się witkami (najczęściej brzozowymi), a potem - będąc tak rozgrzanym - wskakuje się do jeziora, czy rzeki, nawet w czasie surowej zimy. Służyły one przede wszystkim do kąpieli, ale dawniej niektóre duże łaźnie w zimie stawały się świetlicami, w których zbierała się młodzież. Kąpiele w bani oczyszczały zarówno ciało jak i duszę. Pilnowano też, by do rozgrzanej łaźni nie wchodzić o zmroku, bo wierzono, że wtedy zaczynali się tam kąpać czarci. Dzisiaj bania stała się bardzo „modna”, wielu mieszkańców Sejneńszczyzny buduje swoje.
Istniało dużo zasad dotyczących korzystania z łaźni, a w przypadku ich złamania trzeba było oddawać karne pokłony w molennie. Jednym z nich było to, że ktoś niewykąpany, brudny nie powinien był udawać się do molenny, więc tego, kto nie był w sobotę w łaźni, wytykano palcem i porównywano do świń. Ula K. VI d
Na zajęciach o staroobrzędowcach dowiedziałam się, że bajnia to taka łaźnia, co ją w soboty rozpalano. Już od południa dymiła, a pod wieczór wszyscy szli się kąpać. Najpierw mężczyźni, a potem kobiety. Lena W. VI d
Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny – to kościół podominikański w Sejnach.
Nosi godność bazyliki mniejszej. Został zbudowany przez dominikanów w latach 1610–1619 w stylu późnorenesansowym. Fundatorem był Jerzy Grodziński. W późniejszym czasie do kościoła został dobudowany kompleks zabudowań klasztornych, które ukończono w 1706. W latach 1760–1779 dokonano przebudowy kościoła w stylu baroku wileńskiego. Fundatorką tego przedsięwzięcia była Róża z Platerów Strutyńska. Wówczas też zmieniono orientację kościoła. W miejscu poprzedniego prezbiterium zbudowano dwuwieżową fasadę oraz przedłużono wnętrze o dwa przęsła. W trakcie prac zlikwidowano przybudówki połączone z korpusem nawowym i prezbiterium. Rozebrana została dzwonnica stojąca po północnej stronie kościoła.
Większość wyposażenia świątyni: ołtarzy, malowideł jest wykonana w stylu barokowym i pochodzi z drugiej połowy XVIII w. Najcenniejszym elementem jest drewniana gotycka figura szafkowa Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XV w.
Ze względu na bogatą historię i wielokulturowość regionu jest prawdziwą atrakcją turystyczną północno-wschodniej Polski.
Legenda mówi, że Grodziński był wyznania kalwińskiego, jednak, gdy ciężko zachorował, miał sen, w którym widział kościół i klasztor oraz zakonnika zgromadzenia księży dominikanów, który wzywał go do przejścia na katolicyzm. Groził mu śmiercią, jeśli się nie nawróci na prawdziwą religię Chrystusa. Wystraszony przepowiednią przywołał kapłana i uczyniwszy przed nim wyznanie wiary oraz spowiedź, wyzdrowiał. Dziękując Bogu za doznaną łaskę, ufundował kościół i klasztor.
Bengoro - rekwizyt wykorzystywany do cygańskich wróżb. Mała, czarna figurka diabełka z czerwonymi oczami, rogami i ogonem, zrobiona z czarnych włosów, wosku i węgla. Bengoro miał zwiastować zło i zalęgać się w kurzym jajku. Oznaczało to, że ktoś rzucił urok na gospodarstwo. Okazuje się, że kilkadziesiąt lat temu wiele osób na wsiach płaciło za pozbycie się z domostwa diabła, w swojej naiwności ulegając wróżbie i zabobonom.
Bergitka Roma lub Polscy Cyganie Wyżynni, Cyganie Karpaccy - mieszkają głównie na Pogórzu Karpackim oraz w Kotlinie Kłodzkiej, od XVII wieku nie wędrują, prowadzą osiadły tryb życia.
Prawie 20 lat temu dzieci z Sejn przez kilka lat jeździły do osad cygańskich, prowadząc wspólną pracę artystyczną z dziećmi romskimi. W czasie tych wyjazdów nakręcono trzy filmy dokumentalne, pokazywane w telewizji polskiej, czeskiej i słowackiej.
Bima – „miejsce wyniesione", „podwyższenie" - centralny punkt synagogi, bogato zdobiona mównica na podwyższeniu, zwykle ze schodkami, baldachimem i pulpitem, przy którym odczytuje się Torę. W naszej synagodze znajdowała się pośrodku, między czterema filarami.
Borek Oniksztyński (lit.Anykščių šilelis)- jest to najsłynniejsze dzieło Antoniego Baranowskiego. Prawdopodobnie poemat powstał jako odpowiedź pewnemu wykładowcy seminarium duchownego, który czytał klerykom „Pana Tadeusza” i mawiał, że w żadnym języku, poza polskim, nie sposób stworzyć takiego arcydzieła. Baranowski dowiódł, że jest to możliwe i poemat napisał. Poemat opisuje piękno litewskiej przyrody i jest dziś porównywany do mickiewiczowskiego dzieła.
Bortkiewicz Wawrzyniec – przełożony zakonu dominikanów, sprowadził do Sejn Żydów. Społeczność żydowska zaczęła osiedlać się w Sejnach w drugiej połowie XVIII wieku na zaproszenie miejscowych zakonników. Jak podaje A. Połujański, ksiądz Bortkiewicz: "celem ściągnięcia Żydów do Sejn i za pośrednictwem ich ożywienia tamże handlu, zbudował wspaniałą synagogę, do której ród izraelski chętnie się garnął […]; przez wdzięczność zaś swemu dobroczyńcy ustanowione zostały w synagodze codziennie modły za Bortkiewicza". Wedle legendy miał on wspólnie z rabinem wnieść tablice z dziesięcioma przykazaniami do nowej synagogi, podczas otwarcia bożnicy w 1788 roku.
............itd.