O historii i teraźniejszości biblioteki w Dworze Miłosza w Krasnogrudzie

O historii i teraźniejszości biblioteki w Dworze Miłosza w Krasnogrudzie

Dwór w Krasnogrudzie należał do rodziny Czesława Miłosza od strony matki, był miejscem w którym toczyło się intensywne i gwarne życie, istniał pensjonat dla letników w którym szczególnie w okresie letnim przebywało wielu gości.

Czesław Miłosz, który przyjeżdżał tutaj często jako chłopiec, młodzieniec, a także w wieku dojrzałym, swoje wspomnienie o Dworze w Krasnogrudzie zwykle rozpoczynał od opowieści, o wspaniałej, bardzo ciekawej i dobrze zaopatrzonej bibliotece.

Biblioteka ta należała do Stanisława Kunata, brata pradziadka Czesława Miłosza, Teofila Kunata.

„Stanisław Kunat urodził się w 1799 roku w folwarku Michaliszki w powiecie mariampolskim, w niezamożnej rodzinie szlacheckiej. Maturę uzyskał w 1817 roku w liceum w Sejnach, następnie studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, a także ekonomię i filozofię w Berlinie i Paryżu. Po powrocie do kraju został wykładowcą na uniwersytecie i w Instytucie Politechnicznym.

Brał udział w powstaniu listopadowym, a po jego upadku udał się na emigrację do Francji. Włączył się w działalność ugrupowania Hotel Lambert księcia Adama Jerzego Czartoryskiego. Dużo publikował. Należał do założycieli paryskiego Towarzystwa Literackiego. Nie ożenił się. Zmarł w Paryżu 15 maja 1866 roku. Ma swoje hasło w Polskim słowniku biograficznym (t. 16, Wrocław, 1971), a także w Biografiach suwalskich (cz. 4, Suwałki, 1997). Po śmierci jego Teofil (ur. 1802), który w 1853 roku został pierwszym z Kunatów właścicielem Krasnogrudy, sprowadził do kraju bibliotekę swojego brata.

Z pozycji, jaką w paryskim środowisku zajmował Stanisław Kunat można sądzić, że tworzyły ją cenne dzieła historyczne i literackie.” – cytat z Zbigniew Fałtynowicz „Miłosz | Krasnogruda”; Wydawnictwo Pogranicze, Sejny 2017; str. 23

Niestety nie posiadamy książek z tej biblioteki,  stworzyliśmy w przestrzeni dworu krasnogrudzkiego miejsce które nazwaliśmy Biblioteką Stanisława Kunata w którym gromadzimy wydawnictwa związane z twórczością Czesława Miłosza wskazując w ten sposób, że w tym miejscu ważna była  tradycja biblioteki.

Jedyny znany nam ślad z paryskiej kolekcji książek Stanisława Kunata to odnaleziona przez Zbigniewa Fałtynowicza książka „Szkice historyczne” Karola Szajnochy z 1876 roku opatrzona pieczęcią i nazwiskiem „Florentyna Kunatt” na którą natrafił w roku 2010 w warszawskim antykwariacie. Książka znajduje się w Muzeum Okręgowym w Suwałkach.

Co stało się z książkami z Biblioteki Stanisława Kunata nie wiadomo. Możliwe są dwie wersje, jedna że bibliotekę wywiózł niemiecki właściciel dworu, ponieważ majątek Krasnogruda w czasie wojny przeszedł pod zarząd niemiecki. Druga, że kiedy wkraczała na te tereny Armia Radziecka kolekcja została spalona przez wojsko stacjonujące w Żegarach, wsi sąsiadującej z Krasnogrudą.

Obecnie w Bibliotece Dworu Krasnogrudzkiego zgromadzonych jest kilka obszernych kolekcji tematycznych. Posiadane zbiory udostępniane są czytelnikom nieodpłatnie.

KOLEKCJA TOMASA VENCLOVY /PRZEKAZANA WIOSNĄ ROKU 2005/

Kolekcji Tomasa Venclovy stanowi bardzo bogaty i wartościowy zbiór pochodzący z prywatnej biblioteki pisarza, liczący 1450 książek i 250 czasopism.

Trzon kolekcji stanowią książki litewskie, wydane w drugiej połowie XX w. Tematyka zbioru jest bardzo szeroka, obejmuje: - litewską literaturę piękną, od pierwszej książki litewskiej do klasyki literatury - liczne monografie naukowe i zbiory artykułów analizujących twórczość pisarzy - literaturę emigracyjną omawiającą problematykę historii i teorii literatury - książki językoznawcze - wydawnictwa albumowe z reprodukcjami dzieł sztuki i architektury, historii muzyki i teatru – albumy fotograficzne Litwy i Wilna - książki z dziedziny etnologii, folkloru, sztuki ludowej, mitologii, socjologii - wydawnictwa informacyjne i encyklopedyczne - książki poświęcone historii Litwy, szczególnie historii Litwy XX wiek.

Jednym z pięknych wyjątków jest sześciotomowy zbiór pism (Raštai) litewskiego poety, prozaika i publicysty, autora litewskiego hymnu narodowego Vincasa Kudirki, wydanych w Tylży w roku 1909. Na szczególne wyróżnienie zasługują prace jednego z założycieli Paryskiej Szkoły Semiotycznej Algirdasa Juliusa Greimasa oraz wileńskiego naukowca Norbertasa Vėliusa, poświęcone studiom nad mitologią litewską. Na bogaty zbiór czasopism w kolekcji składają się m.in. komplet czasopisma literacko-kulturalnego „Metmenys”, ukazującego się od 1959 roku dwa razy w roku w Chicago, oraz komplet „miesięcznika otwartego słowa” „Akiračiai”, wydawanego tamże w latach 1968-2005. Rzadkość bibliograficzną stanowi dziś czasopismo kulturalne „Sietynas”, wydawane w latach 1988-1991 w Wilnie, ostatnie pismo ukazujące się w drugim obiegu wydawniczym w czasach słabnącej cenzury sowieckiej. Czytelnik znajdzie w tych drukach wiele materiałów dotyczących litewskiej kultury, literatury, polityki itp.

KOLEKCJA MAGDALENY PETRYŃSKIEJ /PRZEKAZANA W LUTYM 2012 ROKU/

Kolekcja specjalistycznych książek z dziedziny literatury słowiańskiej w tym polskiej, słoweńskiej, chorwackiej, bośniackiej. Kolekcja zawiera 39 książek i czasopism.

Magdalena Petryńska - tłumaczka, przekłada literaturę serbską, chorwacką i bośniacką. Ukończyła filologię polską (1964) i słowiańską (1968). W latach (1967–1991) pracowała jako redaktor w Państwowym Instytucie Wydawniczym. Następnie, od 1991 do 1996, była radcą polskiej ambasady w Belgradzie. Otrzymała nagrodę Angelus za przekład książki Miljenka Jergovicia „Srda śpiewa o zmierzchu w Zielone świątki”.

KOLEKCJA MARTY ŁUGOWSKIEJ /PRZEKAZANA W LUTYM 2012 ROKU/

Kolekcja książek z dziedziny filologii polskiej, książki literaturoznawcze oraz proza i poezja wybitnych twórców współczesnej literatury polskiej m.in. takich jak: Witold Gombrowicz, Czesław Miłosz, Marek Hłasko, Sławomir Mrożek, Tadeusz Konwicki, Janusz Korczak, Włodzimierz Odojewski, Adam Ważyk, Leopold Tyrmand oraz klasyków literatury polskiej różnych epok: Adam Mickiewicz, Eliza Orzeszkowa, Ignacy Kraszewski, Zygmunt Krasiński. Zbiór polskiej i światowej literatury dla dzieci i młodzieży, wierszy, powieści przygodowych, historycznych i podróżniczych, m.in. autorów: Thor Heyerdahl, Zofia Charszewska, Andre Chamson, Czesław Centkiewicz, Maria Konopnicka, Karol May, Robert E. Howard, Halina Górska, Walt Disney, Juliusz Verne, Małgorzata Musierowicz, Kornel Makuszyński. Kolekcja zawiera 246 książek i czasopism.

Marta Ługowska - pedagog, polonistka z pierwszego społecznego Liceum "Bednarska" w Warszawie.

BIBLIOTEKA Z DOMU RODZINNEGO RASY RIMICKAITE /PRZEKAZANA W LIPCU 2014 ROKU/

Litewskojęzyczny zbiór zawiera publikacje z dziedziny literatury, kultury, filozofii, historii i sztuki Litwy, ale także wydawnictwa polsko-, ukraińsko- i rosyjskojęzyczne. Kolekcja zawiera 319 książek.

Rasa Rimickaite - attaché ds. kultury Ambasady Republiki Litewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej od roku 2012. Wieloletni wykładowca literatury i kultury litewskiej. Absolwentka Uniwersytetu Wileńskiego i Szkoły Nauk Społecznych PAN w Warszawie. Zaangażowana w działania na rzecz wspólnych, polsko-litewskich projektów kulturalnych w dziedzinie teatru, literatury ich rozwój i promocję m.in. wystawienie w Litewskim Narodowym Teatrze Dramatycznym w Wilnie sztuki T. Słobodzianka „Nasza klasa” w reżyserii Yany Ross oraz sztuki T. Bernharda „Plac bohaterów” w reżyserii Krystiana Lupy. W Teatrze Narodowym w Warszawie wystawienie sztuki Marijusa Ivaškevičiusa „Wygnanie” oraz „Dziadów” Mickiewicza w reżyserii Eimuntasa Nekrosiusa.

Aktywnie przyczyniła się do rozwoju współpracy polskiego i litewskiego PEN Clubu, Międzynarodowych Seminariów Translatorskich, prezentacji twórczości litewskich twórców w Polsce (Venclova, Kuncius, Platelis, Donskis i in.) poprzez współpracę z Kolegium Europy Wschodniej i Fundacją Pogranicze.

KOLEKCJA IRENY BACZYŃSKIEJ /PRZEKAZANA W CZERWCU 2016 ROKU/

Literatura klasyków polskich (Maria Dąbrowska, Joseph Conrad, Ksawery Pruszyński, Władysław Stanisław Reymont, Henryk Sienkiewicz, Jarosław Iwaszkiewicz, Józef Ignacy Kraszewski, Zofia Nałkowska, Eliza Orzeszkowa, Stanisław Lem, Sławomir Mrożek) i światowych m.in. rosyjskich, niemieckich, francuskich, włoskich (Honoriusz Balzac, Maksym Gorki, Ernest Hemingway, Antoni Czechow, Karol Dickens, William Faulkner, Friedrich Dürrenmatt, Mikołaj Gogol, Rudyard Kipling, Alberto Moravia, Edgar Allan Poe, Michał Szołochow, Lew Tołstoj, Iwan Turgieniew). Kolekcja zawiera 257 książek i czasopism.

BIBLIOFILSKA KOLEKCJA DR OSKARA SCHENKERA PRZEKAZANA W ROKU 2017 PRZEZ JEGO SYNA ALEKSANDRA SCHENKERA

Kolekcja liczy 283 publikacje pośród nich cenne książki z końca XIX i początku XX wieku autorstwa mistrzów literatury polskiej i światowej m.in. Wincentego Pola, Jakóba Burckhardta,  Adama Mickiewicza, Władysława Łozińskiego, Miguela Cervantesa de Saavedry, Jana Lorentowicza, Bernardo Zaydlera,  Leopolda Staffa, Stanisława Wyspiańskiego, Tadeusza Boy-Żeleńskiego, Henryka Rodakowskiego.

Schenkerowie przybyli do Polski z Niemiec, ale pochodzili z Hiszpanii, z miejscowości Guadalajara. W Polsce osiedlili się w Krakowie. Oskar Schenker doktoryzował się na Uniwersytecie Jagiellońskim, w dziedzinie prawa. Pracował jako sędzia grodzki w województwie małopolskim. Był miłośnikiem poezji polskiej oraz włoskiego języka i włoskiej kultury.

Podczas wojny Oskar i jego starszy brat Alfred przenieśli się długą i okrężną drogą z Krakowa do Nowego Jorku. Kontynuowanie zawodu prawnika w NY wymagało od niego ponowienia całego toku edukacji od matury po studia, ponieważ w Polsce uczono prawa rzymskiego, opartego na kodeksach, a prawo amerykańskie jest prawem zwyczajowym opartym na precedensach. Ukończył Nowojorski Uniwersytet (NYU) i po skończeniu trzech lat studiów otworzyć własną firmę adwokacką w której specjalizował się w prawie rodzinnym i w niesieniu pomocy organizacjom polonijnym. Był cenionym członkiem Fundacji Kościuszkowskiej,  Instytutu  Piłsudskiego i Zjednoczenia Polskich Prawników. Jego żona Gizela pracowała charytatywnie, jako skarbnik Fundacji "Laski", zbierającej fundusze dla polskich niewidomych dzieci. Oskar Schenker zmarł w Nowym Jorku w 1986 r. w wieku 86 lat.

KOLEKCJA ANDRZEJA STRUMIŁŁY /PRZEKAZANA W ROKU 2017/

Kolekcja zawiera katalogi wystaw i albumy sztuki, prezentujące głównie architekturę, rzeźbę i malarstwo środowisk twórczych Polski, Białorusi i Ukrainy, a także literaturę o sztuce oraz dziedzictwie pogranicza polsko-litewskiego. Składają się na nią również publikacje regionalne, twórczość literacką pisarzy podlaskich, przewodniki, książki etnograficzne i krajoznawcze o regionie oraz literaturę polską i światową.  Zbiór zawiera 238 książek.

KOLEKCJA SZTUKI Z TEATRU DRAMATYCZNEGO IM. ALEKSANDRA WĘGIERKI W BIAŁYMSTOKU / PRZEKAZANA W GRUDNIU ROKU 2018/

Kolekcja liczy około 3 000 woluminów książek i czasopism, stanowi zbiór specjalistycznych publikacji dotyczących różnych obszarów sztuki; od historii teatru, poprzez scenariusze i dramaty teatralne, a także dzieła filozoficzne i literaturę piękną.