Projekt zagospodarowania terenu dawnego cmentarza żydowskiego w Sejnach

Projekt zagospodarowania terenu dawnego cmentarza żydowskiego w Sejnach

Architekt Rafał Winiewicz
Sejny, styczeń 2002

LOKALIZACJA, UKSZTAŁTOWANIE TERENU

Działka dawnego cmentarza zlokalizowana jest na terenie wsi Marynowo, od północy graniczącej z Sejnami, w odległości 50 m od granicy miasta, przy drodze do Augustowa. Cmentarz leży na niewielkim wzniesieniu pośród płaskiego terenu. W otoczeniu pola uprawne i chaotyczna zabudowa podmiejska wzdłuż drogi: domy jednorodzinne, zagrody rolnicze i drobny przemysł.
Podłużna, prostokątna działka w zachodniej, wyższej części zalesiona, część wschodnia opada łagodnym stokiem w stronę drogi, znajdują się na niej pojedyncze drzewa tworzące charakterystyczny element pejzażu przy wjeździe do Sejn.

STAN OBECNY

Teren nieogrodzony, zachodnia, zalesiona część bardzo zaniedbana, brak informacji czy stanowiła czynną część cmentarza. W części wschodniej, położonej przy drodze, w trawie odnaleziono kilkanaście płyt nagrobnych, bez macew. Ok. 15 m szerokości pas działki od strony drogi oraz południowo-wschodni narożnik zostały zniwelowane, poprowadzono tędy trasę kolektora sanitarnego i wodociągu, ustawione zostały dwa słupy linii s.n. oraz utworzono zwyczajowe, nieutwardzone drogi dojazdowe do pól i sąsiednich działek. Brak informacji o przebiegu granicy cmentarza od strony drogi. Niewykluczone, że wspomniane elementy sieciowe biegną przez teren pochówków. Brak oznaczenia granic utrudnia identyfikację miejsca jako cmentarza – wschodnia część terenu staje się pastwiskiem
W 2001 roku ustawiono głaz – z dwujęzycznym napisem: „Pamięci Żydów sejneńskich”.

ELEMENTY PROJEKTU

1. OGRODZENIE AŻUROWE:

Projektuje się ogrodzenie zachodniej części terenu siatką stalową bez cokołu, wys. ok. 120 cm. Łączna długość ogrodzenia ażurowego ok. 240 mb.

2. MURY:

Ze względu na zmiany ukształtowania terenu wschodniej części cmentarza (skarpy, sieci infrastruktury) część ta pozostanie nieogrodzona. Projektowane mury o zmiennej wysokości i swobodnym, nie pokrywającym się z linią graniczną przebiegu mają jedynie informować o specjalnym przeznaczeniu terenu i stanowić barierę dla zwierząt i pojazdów. Szczególnie od strony drogi projektowany mur powinien tracić charakter ogrodzenia a stawać się czymś w rodzaju rzeźby plenerowej. Nie można wykluczyć, że jego przebieg nie pokrywa się z faktycznymi granicami obszaru pochówków.

Projektowany mur o wys. od 0 do ok. 200 cm na fundamencie betonowym zagłębionym 40-60 cm, dylatowany w odcinkach dł. ok. 600 cm. We fragmentach, w których widoczna część muru nie przekracza 40-50 cm posadowienie może być na gruncie – bez zagłębionych fundamentów. Szer. fundamentów ok. 30 cm, szerokość muru z cegły ceramicznej (rozbiórkowej?) 38 cm z fragmentami niższymi o większej szerokości (do 2,5 cegły). Zwieńczenie muru stanowi betonowa czapa ze spadkiem do wnętrza obszaru, od strony zewnętrznej zlicowana z tynkiem. Tynki i zaprawa – wapienne, tynki o surowej, szorstkiej fakturze malowane lub barwione w masie. Kolor jasnopiaskowy – do ustalenia w ramach nadzorów – łagodnie skontrastowany do koloru wmurowanych tablic.

Tablice-płaskorzeźby mają stanowić plastyczny akcent we frontowej części muru. Wykonane przez dziecięcą pracownię w Sejnach, wmurowane w lico muru płaty przypominające płyty chodnikowe, nawiązują do odnalezionych kilka lat temu macew z sejneńskiego cmentarza użytych właśnie jako płyty chodnikowe.

Uwaga: wytyczenie przebiegu murów oraz ustalenie ich wysokości w poszczególnych miejscach zostanie wykonane w terenie w nawiązaniu do istniejących drzew, głazu pamiątkowego i zachowanych płyt nagrobnych.