Rewitalizacja zespołu dworskiego w Krasnogrudzie

Rewitalizacja zespołu dworskiego w Krasnogrudzie

W 2002 r. Fundacja Pogranicze przyjęła w wieloletnią dzierżawę od Lasów Państwowych dwór w Krasnogrudzie wraz z parkiem i zabudowaniami. Przygotowywany jest projekt rewitalizacji zespołu dworskiego. Planowane jest utworzenie w nim Muzeum Rodziny Miłoszów oraz Międzynarodowego Centrum Dialogu im. Czesława Miłosza. Autorem projektu jest architekt Rafał Winiewicz.

Rekonstrukcja dworu

Planowane działania, z punktu widzenia teorii konserwacji, to reintegracja – przywrócenie utraconych części budynku, oraz rekompozycja – powtórne złożenie autentycznych elementów budowli. Wobec zasadniczej bryły dworu i ganku wejściowego jest to rekonstrukcja. Odtworzenie południowej przybudówki jest możliwe jedynie jako zabieg rekompozycyjny. Forma przybudówki ma jedynie nawiązywać gabarytami do formy znanej z przekazów, pokazywać pierwotne powiązania komunikacyjne pomiędzy parterem a piwnicami. Jej przewidywana funkcja (biblioteka) nawiązuje do funkcji z okresu przedwojennego. Przeszklenie i forma wejścia od strony wschodniej jest swobodnym przywróceniem nieznanej formy ganku południowego i pozwala na doświetlenie centralnej części budynku głównego.

Park dworski

Teren (5,5 ha) otaczający budynek dworu, został wpisany do Rejestru Zabytków jako pozostałości parku podworskiego. Poza granicami ochrony konserwatorskiej znajdują się czytelne jeszcze elementy pierwotnego zagospodarowania terenu (ślady stawów, szpalery drzew). Łącznie obszar o powierzchni ok. 10 ha tworzy naturalnie ukształtowany zespół kulturowo-przyrodniczy, zamknięty brzegiem jeziora od wschodu, drogą Ogrodniki–Dusznica od zachodu i ścianą lasu od północy.

Oficyna

Odbudowa oficyny jest jedynie zabiegiem reintegracyjnym wobec przestrzeni wokół dworu. Brak jest materiałów i uzasadnienia, aby tworzyć wierną kopię budynku przedwojennego. Projekt zakłada odtworzenie zasadniczych gabarytów i formy dachu naczółkowego oraz podwójnego wejścia. Pozostałe detale, a szczególnie dwukondygnacyjna elewacja wschodnia są współczesną interpretacją, pastiszem form historycznych. Planowane jest użycie tradycyjnych materiałów elewacyjnych i pokrycie dachów gontem sosnowym.

Pamięć

W okolicy mieszkają jeszcze osoby, które zapamiętały Krasnogrudę z czasów zamieszkiwania w niej ostatnich właścicieli. Podczas prac inwentaryzacyjnych prowadzonych w 2003 r. gościliśmy panią Wyżlańską z Krasnogrudy, która w latach trzydziestych XX w. pracowała jako pokojówka w prowadzonym w Krasnogrudzie pensjonacie. Z zapisanej relacji poznaliśmy szczegóły życia we dworze w latach trzydziestych, dowiedzieliśmy się, kto mieszkał w pokojach południowych, jakie było przeznaczenie poszczególnych pomieszczeń piwnicznych (i że nie było drugiej kondygnacji piwnic) i w których miejscach na terenie założenia znajdowały się poszczególne budynki gospodarcze: stodoły, czworaki, wozownie, stajnie, wołownie – po wojnie przeniesione na teren okolicznych gospodarstw, gdzie do dziś można znaleźć ich pozostałości.